Rewolucja w prawie energetycznym – nareszcie oczekiwane zmiany!
Ustawa z dnia 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw wprowadziła już i wprowadzi jeszcze długo oczekiwane zmiany zasad funkcjonowania rynku energii.
Zmiany nadeszły i będą jeszcze wdrażane stopniowo. Część przepisów zmieniło się już z dniem 1, 3 i 7 września tego roku, a kolejnych możemy spodziewać się 1 stycznia, 24 lutego 2024 r.,2 lipca i 24 sierpnia 2024 roku.
Najdalej, bo z dniem 1 stycznia i 1 lipca 2025 roku wejdą w życie:
- procedura zmiany sprzedawcy realizowana poprzez centralny system informacji rynku energii (1 stycznia 2025);
- przepisy dotyczące sprzedaży rezerwowej paliw gazowych, uregulowanej odrębnie od sprzedaży rezerwowej energii elektrycznej (1 lipca 2025);
- zasada, że informacje z centralnego systemu informacji rynku energii mogą stanowić wyłączną podstawę rozliczeń za energię elektryczną, usługi przesyłania, dystrybucji lub usługi systemowe (wyjątkiem będzie wystąpienie awarii centralnego systemu informacji rynku energii uniemożliwiającej dokonywanie rozliczeń w ten sposób) – 1 lipca 2025;
- nowe zasady uruchamiania i ustania sprzedaży rezerwowej (1 lipca 2025).
Z początkiem września tego roku zmieniono podmiot zobowiązany do prowadzenia portalu Platforma Paliwowa – zamiast Prezesa URE jest to obecnie Prezes Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Szczegółowo uregulowano także zasady prowadzenia platformy i jej publikacji.
3 września do Prawa energetycznego wprowadzono przepisy regulujące przetwarzanie danych osobowych osób fizycznych w centralnym systemie informacji rynku energii (ta zmiana wprowadzona akurat przez Ustawę z dnia 7 lipca 2023 roku o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz niektórych innych ustaw).
7 września zaczęły obowiązywać przepisy wprowadzające do Prawa energetycznego zupełnie nowe definicje, takie jak umowa z ceną dynamiczną energii elektrycznej, agregacja (działalność wykonywana przez przedsiębiorstwo energetyczne), agregator, wydzielona jednostka wytwórcza, wydzielony odbiorca, odpowiedź odbioru, usługi elastyczności, posiadająca osobowość prawną obywatelska społeczność energetyczna, czy rynek bilansujący energii elektrycznej.
Istotnie zmieniła się definicja linii bezpośredniej. W związku ze zmianą zakresu tego pojęcia wprowadzono również definicję bezpośredniego dostarczania energii bezpośredniej.
Przez linię bezpośrednią rozumie się linię elektroenergetyczną łączącą wydzieloną jednostkę wytwórczą z wydzielonym odbiorcą, w celu bezpośredniego dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy, lub linię elektroenergetyczną łączącą jednostkę wytwórczą z przedsiębiorstwem energetycznym innym niż wytwarzające energię elektryczną w tej jednostce, wykonującym działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, w celu bezpośredniego dostarczenia energii elektrycznej do ich własnych obiektów, w tym urządzeń lub instalacji, podmiotów będących ich jednostkami podporządkowanymi w rozumieniu ustawy o rachunkowości lub do odbiorców przyłączonych do sieci, urządzeń lub instalacji tych przedsiębiorstw. Przy czym wydzielona jednostka wytwórcza to instalacja, z której cała wytworzona energia elektryczna jest objęta bezpośrednim dostarczaniem energii elektrycznej do wydzielonego odbiorcy (dostawa energii elektrycznej realizowana bez wykorzystania sieci elektroenergetycznej lub realizowana z wykorzystaniem sieci elektroenergetycznej przedsiębiorstwa obrotu).
Prezes URE w systemie teleinformatycznym będzie prowadził wykaz linii bezpośrednich (obecnie jeszcze nieistniejący, za to na stronie internetowej URE jest już dostępny formularz umożliwiający zgłoszenie budowy linii bezpośredniej.
Ponadto zrezygnowano z konieczności składania przez odbiorcę końcowego pisemnego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy z przedsiębiorstwem energetycznym (obecnie nie jest po temu wymagana żadna konkretna forma, co stanowi znacznie ułatwienie dla odbiorców, choć w przypadku wykorzystania innych form komunikacji z całą pewnością będą oni musieli zadbać o dowody doręczenia tego oświadczenia przedsiębiorstwu energetycznemu).
Uregulowano również zasady wstrzymywania pracy jednostek wytwórczych na polecenie operatora systemu elektroenergetycznego i zasady wypłaty wytwórcom rekompensaty finansowej z tego tytułu.
Obok zawartego już katalogu umów zawieranych na rynku energii pojawiła się umowa agregacji, a z nią przepisy dotyczące jej minimalnej treści i sposobu realizacji.
W dodanym do Prawa energetycznego Rozdziale 2e uregulowano zasady funkcjonowania obywatelskich społeczności energetycznych (mogących działać w formie spółdzielni, wspólnoty mieszkaniowej, stowarzyszenia, spółki osobowej, z wyłączeniem spółki partnerskiej i spółdzielni rolników). Wprowadzono również przepisy regulujące prawa członka, udziałowca lub wspólnika obywatelskiej społeczności energetycznej jako odbiorcy końcowego lub odbiorcy aktywnego, obszar działania obywatelskiej społeczności energetycznej, zasady rozliczeń i podziału energii elektrycznej w ramach obywatelskiej społeczności energetycznej oraz obowiązki informacyjne obywatelskiej społeczności energetycznej wobec Prezesa URE.
Każda obywatelska społeczność energetyczna winna zostać wpisana do jawnego wykazu obywatelskich społeczności energetycznych, prowadzonego w postaci elektronicznej i zamieszczanego na stronie Urzędu Regulacji Energetyki.
W kolejnym, nowym Rozdziale 2f uregulowano sposób prowadzenia działalności przez odbiorcę aktywnego i zakaz jego dyskryminacji (oznacza on, że odbiorca aktywny nie może zostać obciążony dyskryminacyjnymi wymaganiami technicznymi, procedurami oraz dodatkowymi opłatami, w tym opłatami sieciowymi nieodzwierciedlającymi kosztów związanych z dostępem do sieci).
Zmodyfikowano również zasady kształtowania i kalkulacji taryf w obrocie energią elektryczna i paliwami gazowymi.
Ponadto nowe przepisy przewidują zawierania z odbiorcami końcowymi umów z cena dynamiczną – w przypadku odbiorcy końcowego, u którego zainstalowano licznik zdalnego odczytu, sprzedaż energii elektrycznej może odbywać się na podstawie umowy z ceną dynamiczną energii elektrycznej (a zobowiązanym do umożliwienia zawierania takich umów jest każdy sprzedawca energii elektrycznej, który sprzedaje energię elektryczną do co najmniej 200 000 odbiorców końcowych. Oczywiście warunkiem zawarcia umowy z ceną dynamiczną energii elektrycznej jest uzyskanie przez sprzedawcę zgody odbiorcy końcowego.
Jak widać, zmian jest całkiem sporo. Możemy jedynie liczyć, że zanim wejdą w życie kolejne z nich, nowelizacja nie zostanie znowelizowana, bo obecny stan prawny w przepisach regulujących funkcjonowanie branży energetycznej w Polsce jest już wystarczająco skomplikowany i trudny do odczytania.
Autor:
Adwokat Agnieszka Grzywacz
Grafika: <a href=”https://pl.freepik.com/darmowe-wektory/inzynier-wybiera-elektrownie-z-panelami-slonecznymi-i-turbinami-wiatrowymi_12085760.htm#query=energia&position=28&from_view=keyword&track=sph”>Obraz autorstwa vectorjuice</a> na Freepik